Szkorbut, gnilec, cynga to nazwy jednej i tej samej choroby. Co to jest szkorbut? W dzisiejszych czasach choroba ta występuje bardzo rzadko. Nazywana jest chorobą marynarzy, ponieważ najczęściej dotykała właśnie osoby pracujące na morzu, z powodu braku dostępu do świeżej żywności.
Szkorbut – przyczyny choroby
W odpowiedzi na pytanie, czym jest szkorbut i jakie są jego przyczyny, zaznaczyć należy, że to wielonarządowa choroba wywoływana przez niedobór lub całkowity brak kwasu askorbinowego, potocznie zwanego witaminą C. Witamina ta znana jest ze swoich właściwości wspierających układ odpornościowy. Pełni również rolę podczas syntezy kolagenu, przemiany niektórych aminokwasów, steroidów i tłuszczy. Wykazuje działanie przeciwutleniające. Duże dawki witaminy C podczas przeziębienia skracają czas jego trwania i przyspieszają powrót do zdrowia.
Kwas askorbinowy wspomaga wchłanianie żelaza oraz wapnia i dobrze rozpuszcza się w wodzie. Ponieważ nie jest syntetyzowany w organizmie człowieka, odpowiednia jego ilość musi być dostarczana wraz z pożywieniem.
Głównym powodem wywołującym szkorbut jest dieta uboga w kwas askorbinowy. Narażone są na nią osoby niedożywione i niedostarczające odpowiedniej ilości witaminy C do organizmu. Nieodżywienie może wynikać z miejsca zamieszkania w biednym regionie świata, ale także w wyniku uzależnienia od alkoholu czy narkotyków. Szkorbut może dotykać też osoby starsze, które z wiekiem tracą apetyt i zmniejszają ilość pitej wody, niezbędnej do rozpuszczenia witaminy C.
Zaburzenia psychiczne związane z jedzeniem, takie jak anoreksja czy bulimia, również mogą przyczynić się do rozwoju tej choroby. Na szkorbut narażeni są pacjenci chorujący na choroby przewodu pokarmowego, jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Stosowanie restrykcyjnych diet, przez które nie dostarcza się odpowiednich ilości witamin i składników mineralnych do organizmu, również może mieć wpływ na obniżenie poziomu witaminy C w organizmie i rozwój szkorbutu.
Jak się objawia szkorbut?
Główną różnicą wywoływaną przez niedobór witaminy C jest zaburzenie syntezy kolagenu, co skutkuje zwiększeniem kruchości żylnej. Pojawiają się sińce i samoistne krwotoki z podatnych na pękanie naczyń krwionośnych. Oznaką szkorbutu jest też wydłużony czas gojenia ran oraz przerost zapalny dziąseł, mogący doprowadzić do utraty zębów. Towarzyszy temu ogólne uczucie osłabienia, zmęczenia, apatii i ospałości. Mogą pojawić się bóle mięśni i bóle kostno-stawowe. Osoby chorujące na szkorbut są bardziej podatne na złamania oraz odczuwają brak apetytu.
Metody kuracji szkorbutu
Skoro wiemy już, co to jest szkorbut i jakie są jego objawy, wypada powiedzieć o metodach kuracji. Najlepszą profilaktyką jest dieta bogata w witaminę C, która występuje zarówno w owocach, jak i warzywach. Duże ilości witaminy C zawierają owoce cytrusowe, porzeczki, truskawki, pomidory, acerola, kwiaty dzikiej róży, papryka czy natka pietruszki. Wspomóc można się również gotowymi suplementami zawierającymi duże dawki kwasu askorbinowego.