Wady zgryzu są związane z wszelkimi odchyleniami od normalnego położenia górnej i dolnej szczęki wobec siebie nawzajem, niedorozwojem szczęki lub żuchwy, a także nieprawidłowym ułożeniem uzębienia w jamie ustnej. Należy pamiętać, że wiążą się one nie tylko z nieestetycznym wyglądem twarzy, ale przede wszystkim utrudniają prawidłowe przeżuwanie pokarmów, powodują nadmierne napinanie mięśni twarzy, problemy z prawidłową mową czy schorzenia zębów. Dlatego powstała szczególna dziedzina stomatologii, ortodoncja – wady zgryzu są jej głównym przedmiotem.
Na czym polega leczenie ortodontyczne?
Leczenie ortodontyczne polega na korygowaniu wadliwego zgryzu poprzez ćwiczenia mięśniowe, naukę prawidłowych nawyków, leczenie szpatułką, płytką przedsionkową, procą bródkową oraz stałymi, ruchomymi i czynnościowymi aparatami ortodontycznymi, a czasem szlifowanie lub usunięcie zębów. Zaobserwowano, że szczęka rozwija się już u kilkutygodniowego płodu, a jej rozwój w okresie prenatalnym i dziecięcym jest bardzo podatny na wpływ czynników zewnętrznych. Dzięki temu rozwinęła się ortodoncja – wady zgryzu, także te o podłożu genetycznym, okazały się być stosunkowo proste do skorygowania, pod warunkiem odpowiednio wczesnej diagnozy.
Wady zgryzu
Wady zgryzu można podzielić na te o pochodzeniu wewnętrznym, to znaczy o podłożu genetycznym, związane z krzywicą, dolegliwościami zakaźnymi, chorobami przebytymi przez matkę w czasie ciąży i nieprawidłowościami wewnątrzwydzielniczymi, oraz o pochodzeniu zewnętrznym, związane z uciskiem wewnątrzmacicznym, wadliwym ułożeniem płodu, urazami przebytymi w czasie ciąży lub porodu, nieprawidłowe nawyki związane z karmieniem, oddychanie przez usta, wady tkanek miękkich jamy ustnej, ssanie warg, policzków, palców i nałogowe obgryzanie paznokci i takich przedmiotów jak długopis czy nawyk zgrzytania zębami.
Najczęściej spotykanymi wadami zgryzu są zgryz otwarty, który powoduje, że zęby górnej i dolnej szczęki w ogóle nie stykają się ze sobą, co utrudnia przeżuwanie pokarmów i prawidłową wymowę, zgryz krzyżowy, w wyniku którego dolne zęby w mniejszym lub większym stopniu zachodzą na zęby górne, tyłozgryz, stanowiący około 70% wszystkich wad zgryzu i charakteryzujący się cofnięciem dolnego łuku zębowego względem górnego, co często powoduje również pochylenie górnych siekaczy w kierunku górnej wargi, zgryz głęboki, który polega na silnym zachodzeniu zębów górnych na dolne i powoduje ścieranie się szkliwa oraz przodozgryz, w którym dolny łuk zębowy jest wysunięty przed górny. Często występują również zęby odseparowane z widocznymi szparami między zębami oraz stłoczenia, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów.
Kiedy należy zgłaszać się do ortodonty?
Wady zgryzu szybciej i prościej koryguje się u osób poniżej dwudziestego roku życia, zanim zakończy się rozwój kości. Do ortodonty należy zgłosić się, kiedy dostrzeżemy u dziecka problemy z prawidłowym przeżuwaniem i mową, niewłaściwe nawyki lub widoczną wadę. Ortodonta zadecyduje, jaki rodzaj leczenia wdrożyć, aby osiągnąć najlepsze efekty. Tym właśnie zajmuje się ortodoncja – wady zgryzu można wyeliminować nie tylko za pomocą inwazyjnego leczenia, ale również odpowiedniej profilaktyki.